Co to jest bit i jakie są jego rodzaje, czyli przewodnik po bitach WHIRLPOWER
Bit jest to końcówka robocza przystosowana do wkręcania i wykręcania wkrętów, mocowana w uchwycie ręcznym lub z napędem elektrycznym. Nazwa „bit” pochodzi z języka angielskiego i taka też nazwa przyjęła się również w Polsce, jednak najwłaściwszym określeniem bitu jest nazwa „grot”.
Bit wykonany jest z sześciokątnego profilu stalowego. Jeden z końców jest odpowiednio wyprofilowany i służy do montowania tego narzędzia we wkrętarce lub wkrętaku – tą część nazywamy napędem. Druga część bita, tzw. grot, to element bezpośrednio współpracujący z łbem łącznika gwintowego najczęściej mający kształt odpowiadający kształtom nacięć łbów wkrętów:
- płaskich
- krzyżowych (Phillips, Pozidriv, Torq-Set)
- gwiazdkowych Torx
- trójkątnych Tri-Wing
- kwadratowych
- sześciokątnych (imbusowych), itp.
Produkcja bitów
Narzędzia te wytwarza się z prętów wykonanych ze stali wanadowej, wanadowo-molibdenowej lub chromowo-wanadowo-molibdenowej. Pierwszą fazą wytwarzania jest podział prętów, kolejno następuje obróbka skrawaniem oraz obróbka cieplna. W przypadku produkcji bitów specjalnych na narzędzia nanosi się powłoki zwiększające ich trwałość lub przyczepność do łbów łączników gwintowych.
Rodzaje bitów – podział ogólny
Asortyment obecnie użytkowanych bitów jest bardzo szeroki. Dobór bitu powinien zaczynać się od odpowiedniego dobrania rodzaju bitu czyli np. czy ma to być profil krzyżowy PZ lub PH, czy Torx, a może jeszcze inny. Oznacza to, że musimy wiedzieć jakie gniazdo występuje we wkrętach, z którymi będziemy pracowali. Zapraszamy do zapoznania się z piktogramami poszczególnych rodzajów bitów.
Poniżej przedstawiamy podstawową zasadę jaką należy przestrzegać podczas doboru bitów do stosowanych wkrętów;
ODPOWIEDNIA KOŃCÓWKA ROBOCZA + ODPOWIEDNI PROFIL WKRĘTU = POPRAWNE OSADZENIE, CZYLI PRAWIDŁOWA PRACA
Następnie trzeba określić warunki pracy bitu, czyli z jakimi narzędziami lub urządzeniami będzie 
współpracował i w jakim materiale. Ważny jest również czas pracy takiego bitu. Należy również uwzględnić jego przeznaczenie – czy ma on służyć do pracy seryjnej czy jednostkowej.
Do miękkich materiałów takich jak np. drewno należy stosować bity bardzo twarde, natomiast do materiałów metalowych bity elastyczne. Zastosowanie grotu o odpowiednich właściwościach materiałowych ma istotny wpływ na zachowanie się końcówki bitu w gnieździe lub inaczej mówiąc – profilu wkrętu. Dzięki zastosowaniu właściwego grotu eliminujemy ryzyko łamania bitów oraz wyrabiania gniazd wkrętów. Podczas wkręcania w końcówce wkrętakowej występują naprężenia. Są to naprężenia skręcające, które powodują, że bit się odkształca. Niektórzy producenci oferują końcówki posiadające tzw. strefę skrętną, w tym firma WHIRLPOWER.
Jak można zauważyć na wykresie obok, podczas wkręcania w drewno wartość momentu wzrasta równomiernie. Przy wkręcaniu w materiał twardy np. metal, wartość momentu wzrasta bardzo szybko w krótkim przedziale czasowym.
Charakterystyka bitów WHIRLPOWER
Ogólne cechy bitów WHIRLPOWER:
- proces produkcji formowania bitów na zimno zapewnia ich wysoką precyzję oraz dokładne dopasowanie do wkrętów
- bity produkowane są ze stali S2 z użyciem specjalnych procesów wydłużajacych ich trwałość
- doskonała twardość bitów i wysoki moment obrotowy przekraczający o 40 % standardy DIN (Niemiecki Instytut Normalizacyjny)
- strefy skręcania o specjalnej geometrii umożliwiają wychwytywanie szczytowych wartości momentu obrotowego oraz zwiększają odporność bitów na pękanie.
Bity firmy WHIRLPOWER możemy podzielić na 3 podstawowe grupy, w zależności od rozmiaru:
- 1/4 ” Bit
- 5/16 ” Bit
- 10 mm Bit
Główny podział bitów firmy WHIRLPOWER przedstawia się następująco:
BITY RSC
– uniwersalne bity radełkowane zwiększające tarcie pomiędzy wkrętem a końcówką
– zapewniają redukcję poślizgu oraz efektu wypadania (RSC – Reducing Slip and Cam-out)
– siła momentu obrotowego wyższa o 40 % od normy DIN
– skala twardości 58-62 HRC.
BITY Exclusive
– bardzo trwałe i wytrzymałe bity dla wymagających użytkowników
– konstrukcja strefy skrętnej zapewnia równomierne przeniesienie momentu obrotowego, co z kolei wydłuża trwałość bitów i znacznie zmniejsza uszkodzenia śrub
– bity Exclusive gwarantują precyzyjne dopasowanie i lepszą przyczepność do gniazda wkrętu.
BITY udarowe IMPACT
– bardzo trwałe i wytrzymałe bity do elektronarzędzi udarowych
– strefa uderzeniowa zmniejsza naprężenia końcówki
– szczególnie polecane do wkrętarek udarowych o wysokim momencie obrotowym
– bardzo wysoka precyzja poprzez pewne dopasowanie do wkrętu oraz redukcję efektu wypadania
– 7 x dłuższa trwałość w stosunku do bitów standardowych.
Bity firmy WHIRLPOWER mogą posiadać 4 różne rodzaje powłok:
– SAND – bity z powłoką standardową
– TiN* – bity z powłoką z azotku tytanu, która zabezpiecza powierzchnię oraz przedłuża żywotność narzędzia
– TiCN* – bity z powłoką z węgloazotku tytanu, która zabezpiecza powierzchnię oraz przedłuża żywotność narzędzia
– DIAMOND* – bity z powłoką diamentową zapewniające bardzo długą żywotność narzędzia.
* na specjalne zamówienie klienta.
Rodzaje bitów WHIRLPOWER
1. Bity RSC, SL – (Slotted, szczelinowe), bity płaskie ze strefa skrętną. 
Przykład: Bit SL 0.8×4.0 mm, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil płaski służy jako uchwyt trzonu narzędzia wkręcającego. Wadą jest brak centrowania, w wyniku czego bit może wyskoczyć z wkrętu. Z tego powodu tego rodzaju bity nie nadają się do wkręcania maszynowego. Ponadto bity te posiadają ostre krawędzie, co nie stanowi korzystnych cech wkrętu. Natarcie siły odbywa się na profilu płaskim na dwóch leżących ukośnie do siebie krawędziach zewnętrznych. Forma ta nie nadaje się do przenoszenia wysokich momentów skręcających.
2. Bity RSC, PH – (Phillips), bity krzyżowe. 
Przykład: Bit PZ 1; RSC, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Licencjodawcą jest firma Phillips Screw Company. Dwa skrzyżowane pod kątem prostym profile płaskie tworzą tutaj profil krzyżowy. W porównaniu z klasyczną formą płaską wersja skrzyżowana dysponuje lepszymi cechami przykręcania. Odbywające się na czterech krawędziach przyłożenie siły znacznie ułatwia wkręcanie. W przypadku tego profilu użytkownik musi dodatkowo przeciwdziałać siłom poprzez osiowe przyłożenia siły dociskającej. Radełkowanie bitów znacznie redukuje efekt poślizgu oraz efekt wypadania.
Uwaga ! Profil PH jest często mylony z profilem PZ, co w przypadku niewłaściwego użycia może doprowadzić do uszkodzenia i szybkiego zużycia narzędzia wkręcającego i wkrętu.
3. Bity RSC, PZ – (Pozidrive), bity krzyżowe. 
Przykład: Bit PZ 1; RSC, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Licencjodawcą jest firma Phillips Screw Company. Ten profil posiada dwa krzyże. Profil PZ jest rozszerzeniem profilu krzyżowego. Formę tworzą dwa krzyże przesunięte w stosunku do siebie o 45 stopni. Dodatkowy krzyż jest jednak węższy niż pierwszy i ma mniejszą głębokość. Ponadto służy on stabilizacji płaszczyzny natarcia.
Uwaga ! Profil PZ jest często mylony z profilem PH, co w przypadku niewłaściwego użycia może doprowadzić do uszkodzenia i szybkiego zużycia narzędzia wkręcającego i wkrętu.
4. Bity TX – (Torx), bity gwiazdkowe. 
Przykład: Bit TX 5, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Torx to profil w kształcie gwiazdy z sześcioma krzywkami. Torx może w porównaniu z klasycznymi profilami wkrętów przenosić wyższy moment skręcający bez uszkodzenia bitów i wkrętów. Uzyskane w ten sposób wydłużenie trwałości narzędzia do wkręcania oraz wkrętu wynika z zastosowania mniejszych sił promieniowych.
Torx nie potrzebuje nacisku jak na przykład profil płasko-krzyżowy. Ześlizgnięcie się narzędzia, jak w przypadku profilu płaskiego, nie jest możliwe. Znacznie większe momenty skręcające mogą być przenoszone przy takim samym nakładzie siły.
5. Bity TH – (Torx) z otworem, bity gwiazdkowe. 
Przykład: Bit TH 7, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil zabezpieczający Torx z otworem pod względem swoich cech nie różni się od klasycznego Torxa. Jedynie pod względem konstrukcji istnieje różnica powstała w wyniku czołowego otworu w narzędziu – z bolcem w główce wkrętu jako elementem korespondującym.
6. Bity HX – (Hex), bity sześciokątne. 
Przykład: Bit HX 1.5 mm, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil sześciokątny należy do najbardziej znanych i najczęściej używanych profili. W przypadku nakrętek do tej pory nie ma żadnej alternatywy dla profilu sześciokątnego. Forma ta związana jest z sześcioma płaszczyznami bocznymi, które są zwrócone do siebie pod kątem 120°. Jest to raczej niekorzystna forma do przenoszenia siły, ponieważ działanie karbu jest bardzo wysokie. Rezultatem mogą być odkształcenia wkrętu.
7. Bity SQ – (Square), bity kwadratowe. 
Przykład: Bit SQ 1, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
W Europie profil bardzo rzadki, często stosowany w USA. Używany jako narzędzie do otwierania szaf sterowniczych lub w zakładach samochodowych do napraw oldtimerów. Płaszczyzny są do siebie zwrócone pod kątem prostym. Naprzeciwległe strony są równoległe. Przy przenoszeniu wysokich momentów skręcających, w wyniku zastosowania wąskiej rączki, panują niekorzystne warunki siłowe. Jednocześnie dźwignia czynna jest bardzo mała.
8. Bity TS – (Five-sided), bity gwiazdkowe. 
Przykład: Bit TS 10, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Bit TS to falisty profil w kształcie gwiazdy z pięcioma zaokrąglonymi krzywkami oraz otworem w narzędziu – z bolcem w główce wkrętu jako elementem korespondującym.
9. Bity 2P – (2-Point), bity punktowe tzw. spanner. 
Przykład: Bit 2P 4, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil bezpieczeństwa z czworokątnymi „noskami”. Dla rzemiosła i przemysłu profil spanner ma bardzo małe znaczenie. Zaleta tego profilu tkwi w powierzchni główki wkrętu i jej masywnym wykonaniu. Jednocześnie zaprojektowany w ten sposób profil zabierania zapobiega zbyt silnemu dokręceniu wkrętu. Przenoszenie siły jest połączone z bardzo wysokim działaniem karbu.
10. Bity 3V – (3-Vane), bity skrzydełkowe tzw. Tri-Wing. 
Przykład: Bit 3V 3, L=50 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil bezpieczeństwa ze skrzydełkami z trzema powierzchniami nośnymi. Dzięki zastosowaniu specyficznej formy osoba niepowołana nie ma możliwości odkręcenia wkrętu. Profil ma zastosowanie przede wszystkim w technice instalacji budynków i w przemyśle lotniczym.
11. Bity 4V – (4-Vane), bity skrzydełkowe tzw. Torq-Set. 
Przykład: Bit 4V 4, L=25 mm; 1/4″ (10 szt.)
Profil bezpieczeństwa ze skrzydełkami z czterema powierzchniami nośnymi. Dzięki zastosowaniu specyficznej formy osoba niepowołana nie ma możliwości odkręcenia wkrętu. Profil ma zastosowanie przede wszystkim w technice instalacji budynków i w przemyśle lotniczym.
B.Ś.
